Logo Gmina Perlejewo

Leszczka Duża

Pierwsi osadnicy w tej wsi wywodzili się z okolic Płocka. Byli to rycerze herbu Awdaniec1. Przybyli tu w początkach XV stulecia dostając od księcia mazowieckiego Janusza I część gruntów obszaru zwanych Perlejewo. Początkowo założona przez nich siedziba zwała się Leszczka Perlejewo2. Nazwa Leszczka została nadana na pamiątkę podobnej nazwy ich rodowego gniazda w okolicach Płocka. Musieli to być przedsiębiorczy rycerze, skoro to właśnie oni ufundowali pierwszą w tych okolicach parafię. Miało to się wydarzyć około 1407 roku3. Kościół powstał na ziemi należącej do dziedziców Leszczki, oni bowiem byli fundatorami parafii. Trudno sobie wyobrazić budowę kościoła na nie swoim gruncie! Przez długie lata Leszczka stanowiła część Perlejewa i to część dominującą. Świadczą o tym chociażby dane z popisu wojennego szlachty litewskiej. Według niego z Leszczki wystawiono czterech uzbrojonych konnych jeźdźców, natomiast właściciele Perlejewa wystawili tylko jednego jeźdźca, co świadczy o wielkości obu wsi4

 

            W spisie podatkowym z 1580 roku ówczesną Leszczkę zwano jeszcze Pierleiewo Lieszczka5Dopiero w następnych wiekach Perlejewo i Leszczka oddzieliły się zupełnie. Mapy z końca XVIII stulecia pokazują już zupełnie dwie odrębne miejscowości o osobnych nazwach (Leszczka i Perlejewo). 

 

            Tutejsi rycerze zwali się Leszczyńskimi herbu Awdaniec6.. We wspomnianym popisie z 1528 roku stawiło się z tej wsi 4 konnych jeźdźców, co sytuuje Leszczyńskich wśród większych osiedli w okolicy (Twarowscy wystawili 5 jeźdźców)7. Wieś jest także wzmiankowana pod rokiem 1569, gdy szlachta przysięgała na wierność Rzeczypospolitej po wcieleniu Podlasia do Korony8. W późniejszym czasie część członków rodu przeniosła się na Litwę i Ruś. W Herbarzach można znaleźć nieco informacji o Leszczyńskich. Na przykład Jakób Leszczyński z Leszczki w 1490 roku wytoczył proces szlachcicowi Ciechanowskiemu o charta. W latach 1580 – 1584 dziedzicami Leszczki byli Szczęsny, Baltazar i Zofia Aleksowa Leszczyńska, dzieci Bartłomieja, Feliks i Jan, synowie Jana, Idzi i Andrzej, synowie Adama, Jan Stanisław i Mikołaj, synowie Stanisława, Tomasz, Jadwiga, Stefan, Jan, syn Walentego, Makary, Maciej, Aleksander, Stanisław, Szymon, syn Mikołaja, Florjan z córką Elżbietą, Mikołaj, Jakób, Wojciech, Piotr, Paweł, Rafał i Maciej. Mikołaj i Bartłomiej synowie Jana, odstąpili 1599 r. dzierżawę Pierlejewa Leonardowi Pieczyskiemu, zastawili w 1600 roku część Leszczki Stanisławowi, synowi Piotra, kwitowali 1604 r. Zofję Kocową, z majątku po ciotce Zofii z Leszczyńskich Wińskiej9.

 

             Przez wieki mieszkała tu drobna szlachta. Wioska ta wyróżniała się wielkością. Pierwotne nadania dla Abdanków było bardzo rozległe, powstała tu bowiem duża wioska jak na osady drobnoszlacheckie oraz wyodrębniła się jeszcze Leszczka Mała. Na początku XIX wieku sprowadzili się tutaj licznie Poniatowscy z Poniat10.

 

             Miejscowa szlachta nie zajmowała się tylko uprawą ziemi. W czasie Powstania Styczniowego wielu z nich wzięła udział w walce, za co Rosjanie skonfiskowali część ziemi w Leszczce.11

 

            Według danych z 1886 mieszkała tu nadal drobna szlachta, głównie Leszczyńscy , Poniatowscy oraz trzy rodziny chłopskie. Miejscowość liczyła wówczas 56 domów i 325 mieszkańców. Ze zbóż uprawiano głównie żyto, wieś korzystała też z łąk oraz z lasu sosnowego, skąd pobierano drzewo. W Leszczce znajdowały się ponadto 2 młyny wodne, a przy nich stawy ze stosunkowo dużą ilością ryb12

 

            W 1921 roku Leszczka Wielka liczyła 56 domów mieszkalnych z 299 mieszkańcami, spośród których wszyscy byli narodowości polskiej i wyznania rzymskokatolickiego13. Przed II wojną światową na północnych krańcach wsi powstała Kolonia Leszczka Duża. 

                                             

 

 

1 Boniecki A., Herbarz.....T. XIV, s 132.

2Tamże. 

3Serwis internetowy diecezji drohickiej/Perlejewo. 

4Źródła dziejowe…, T. XVII, cz. 1, s 185.

5Tamże, s. 45

6 Boniecki A., Herbarz…, T. 14, s 132.

7Źródła dziejowe…, T XVII, cz. 1, s 185.

8 Kondratiuk M, Nazwy…, s 111s

9 Boniecki A., Herbarz.....T. XIV, s 132.

10 Słownik Geograficzny...., tom VIII, s. 98 i 99. 

11 Jaszczołt T., Gmina…, s 122 – 123.

12 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego…, T. VIII, s 97. 

13Skorowidz…, T. V, s. 28.

 

Źródło:  Zugaj Leszek  "Historia Gminy Perlejewo", Lublin 2008.

Wójt gminy zaprasza

Wójt Gminy Perlejewo przyjmuje interesantów w każdą środę w godz. 9-12. Prosimy o wcześniejsze telefoniczne potwierdzenie obecności.

 

Urząd Gminy Perlejewo

17-322 Perlejewo
tel./fax 85 657-85-15
e-mail:ug@perlejewo.pl 

 

Zobacz również

wersja językowa

Kalendarz

marzec 2024
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Ni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Zegar

  • :
  • :
Akceptuję

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.