Logo Gmina Perlejewo

Czarkówka Duża

 

 

 

                Początki wsi sięgają pierwszej połowy XV wieku. Pierwsze dane o niej pochodzą z 1449 (Czarnkowka)1. Według ksiąg sądowych powiatu drohickiego z 1452 roku bracia Paweł, Jan i Grot potwierdzili pod przysięgą, że wielki książę Witold nadał ich ojcu „dziedzinę zwaną Czarkówką2. Wynika z tego, że nazwa jest wcześniejsza od osadnictwa w XV wieku. W drugiej połowie XV wieku żył tu Piotr Zawada mająca sprawy sądowe z dziedzicami Kosianki3. Wywodzi się stąd ród Czarkowskich. Wielu z nich notowano w tej okolicy4. Według Herbarza Adama Bonieckiego Czarkowscy pieczętowali się herbem Awdaniec5

                Na popis wojenny ziemian województwa podlaskiego w 1528 roku mieszkańcy tego zaścianka wystawili 4 jeźdźców, co było liczbą znaczną – dla porównania z innych rodów stawiło się od 1 do 6, maksymalnie 9 zbrojnych6. Licznie Czarkowscy stawili się w grodzie drohickim w czasie składania przysięgi na wierność królowi polskiemu w 1569 roku. Podpisywali się z „Czarkowka” „z Czarkowki”, „z Czarkowka”7. W tym czasie wioska była już całkiem rozległa i przez to rozczłonkowana. Poszczególne grupy Czarkowskich mieszkały na dość dużym obszarze tworząc coś w rodzaju okolicy szlacheckiej. Spis podatkowy z 1580 roku informuje o nazwach poszczególnych zaścianków Czarkówki: Rotmi, Biditky, Dobki, Zawaday, Chudaki i Oleksicz8

                Wielu Czarkowskich nie znajdując dla siebie miejsca wyjeżdżało w inne okolice. Są notowani głównie w województwach wschodnich Rzeczypospolitej. W 1556 roku Walenty Czarkowski był podstarościm pińskim. Marcyan, syn Wojciecha z Czarkowy, pisarza kowelskiego, żył w 1582 roku.Stanisław [Czarkowski] wojski nowogrodzki, podpisał pacta conventa Władysława IV-go. Krzysztof z województwem nowogrodzkiem pisał się na elekcyę Augusta II-go. Michał i Józef, stronnicy Augusta III-go, głosowali za nim w 1738 r. Mikołaj i Tomasz, podpisali z ziemią mielnicką obiór Stanisława Augusta9

                Czarkowscy doszli też do pewnego znaczenia w ziemi drohickiej. Źródła notują Tomasza cześnika drohickiego w 1766 roku, być może innego Tomasza komornika ziemskiego drohickiego w 1779 roku. W 1785 roku był już komornikiem granicznym drohickim10. Bardzo wielu Czarkowskich notowano na Ukrainie. Doszli tam do wielu godności11.

                 Jak wspomniano wyżej wieś Czarkówka była rozległa i z czasem rozpadła się na dwie zasadnicze części: Czarkówkę Dużą i Małą. O takim podziale informują źródła z końca XVIII. Wieku12

                Mieszkała tu głównie drobna szlachta, ale też wśród nich zdarzały się bogatsze jednostki, które zatrudniały chłopów lub też osadzały ich na swojej ziemi. Stąd właśnie obok drobnej szlachty notowano tu również zabudowania chłopskie. Według danych z końca XIX wieku wsie: Czarkówka Wielka i Mała to były wsie zamieszkałe zarówno przez drobną szlachtę jaki i przez ludność chłopską. W 1887 roku Czarkówka Duża wraz z stanowiącymi jej część Roliznami liczyła 24 domy. 7 z nich należało do chłopów (włościan), pozostałe do szlachty. Łącznie wieś zamieszkiwało 68 mężczyzn i 65 kobiet, nie była zatem to duża miejscowość. Według źródeł grunty uprawne były bardzo żyzne i siano na nich pszenicę, podczas, gdy w pozostałych okolicznych wsiach uprawiano przede wszystkich żyto. Do mieszkańców należały także wystarczający na ich potrzeby obszar łąk oraz las, z którego mogli zabierać drewno zarówno na opał jak i w celach budowlanych13.

                Po odzyskaniu niepodległości, według spisu z 1921 roku wieś liczyła 26 domów i 179 mieszkańców. Wszyscy zdeklarowali się jako Polacy i zarazem przynależący do Kościoła katolickiego14. Do 1934 roku wieś należała do gminy Skórzec.

                                                                      

1Nazwy miejscowe Polski, pod red. K. Rymuta, tom II, s. 178. 

 

2Jaszczołt T, Gmina…, s. 29. 

3Tamże, s. 292. 

4Tamże, passim. 

5Boniecki A, Herbarz....., - t. 3, str. 284: Czarkowscy h. Habdank

6Źródła dziejowe…, t 1, s 185.

7Nazwy miejscowe....., tom II, s. 178. 

8Źródła Dziejowe...., s. 45. 

9Boniecki A, Herbarz Polski, - t. 3, str. 284: Czarkowscy h. Habdanki

10Tamże.

11Tamże. 

12 Nazwy miejscowe....., tom II, s. 178. 

13 Słownik geograficzny…, T VIII, Warszawa 1887, s 97 – 98, 

14 Skorowidz...., s 28.

 

 Źródło:  Zugaj Leszek  "Historia Gminy Perlejewo", Lublin 2008.

 

     

 

     

Wójt gminy zaprasza

Wójt Gminy Perlejewo przyjmuje interesantów w każdą środę w godz. 9-12. Prosimy o wcześniejsze telefoniczne potwierdzenie obecności.

 

Urząd Gminy Perlejewo

17-322 Perlejewo
tel./fax 85 657-85-15
e-mail:ug@perlejewo.pl 

 

Zobacz również

wersja językowa

Kalendarz

marzec 2024
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Ni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Zegar

  • :
  • :
Akceptuję

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.